.png){kind=small}
Sau khủng hoảng Covid-19, các doanh nghiệp đã bắt đầu nhận thức được rằng Chuỗi Cung Ứng và hệ sinh thái sản xuất đang dần già nua, khiến cho những giải pháp tối ưu vận chuyển và lưu thông trở nên cần thiết hơn bao giờ hết. “Số hóa” và “Chuyển đổi số” là hai từ khóa thường được nhắc đến trong bối cảnh hiện tại, khi mà các doanh nghiệp trong Chuỗi Cung Ứng, từ những nhà sản xuất đến những công ty vận tải đều đang tìm kiếm một sự cải tổ sau những tổn thương mà dãn cách xã hội đã gây ra trong suốt thời gian qua.
Vì được định nghĩa bằng nhiều cách khác nhau, thậm chí đôi khi còn được dùng thay thế cho nhau, Số hóa và Chuyển đổi số thường hay bị nhầm lẫn, gây ra nhiều phiền phức không đáng có cho doanh nghiệp. Do vậy, việc phân biệt rõ ràng sự khác biệt giữa hai khái niệm này có thể giúp các doanh nghiệp có một quyết định tốt hơn trước khi đầu tư vào bất kì công nghệ số nào.
1. Số hóa là gì?
Bản thân khái niệm Số hóa rất dễ bị nhầm lẫn, bởi Số hóa tồn tại dưới hai hình thức, đó là Số hóa dữ liệu (Digitization) và Số hóa quy trình (Digitalization) [1]. Cụ thể hơn:
Số hóa dữ liệu là hình thức chuyển đổi thông tin từ dạng vật lý hay analog sang định dạng kỹ thuật số.
Ví dụ: Anh A scan những chứng từ của công ty mình thành định dạng PDF và lưu vào ổ C trong máy tính cá nhân.
Số hóa quy trình là việc sử dụng các dữ liệu đã được chuyển sang định dạng kỹ thuật số để cải thiện quy trình vận hành và kinh doanh của doanh nghiệp.
Ví dụ: Anh A scan những chứng từ của công ty mình thành định dạng PDF và lưu vào ổ C trong máy tính cá nhân. Sau đó, anh ấy tải dữ liệu này lên nền tảng đám mây của công ty để các nhân viên của mình cũng có thể thấy và truy cập vào tài liệu này nhanh chóng mọi lúc, mọi nơi.
Điểm khác biệt giữa hai hình thức Số hóa có thể được nhìn thấy rõ ở 2 ví dụ trên. Anh A đều đã thực hiện “Số hóa” nhưng ở mức độ phức tạp dần. Có thể nói:
Số hóa dữ liệu là bước đệm hướng tới Số hóa quy trình.
Cũng có thể nhận thấy rằng, quy trình vận hành của công ty anh A từ việc phải chuyển phát những tài liệu vật lý, nay đã trở nên nhanh hơn, bớt cồng kềnh hơn nhờ sức mạnh của Số hóa.
2. Chuyển đổi số là gì?
Chuyển đổi số là việc triển khai một loạt những thay đổi về công nghệ và con người để tái cấu trúc cách thức hoạt động, từ đó tạo ra những cơ hội và giá trị mới cho doanh nghiệp.
Ví dụ: Công ty anh A triển khai một hệ thống quản lý vận tải (TMS). Những chứng từ của anh A trên nền tảng đám mây nay đã được tích hợp với phần mềm quản lý vận tải để giúp quy trình công ty của anh nhanh gọn hơn nữa. Để việc vận hành được đảm bảo, anh A còn tiến hành đào tạo giải pháp này cho các nhân viên của mình, đồng thời thay đổi quy trình vận hành cho phù hợp với giải pháp trên. Công ty anh A giờ đây đã cắt giảm được rất nhiều chi phí vận hành và thời gian làm việc. Những tài nguyên này có thể được anh A dùng để phát triển thị trường mới hoặc tiếp tục phát triển các giải pháp khác nhằm tạo ra những giá trị mới cho doanh nghiệp của mình.
3. Số hóa và Chuyển đổi số giống và khác nhau như thế nào?
Đầu tiên, Số hóa giống Chuyển đổi số ở khía cạnh áp dụng công nghệ nhằm cải thiện quy trình vận hành của doanh nghiệp. Những công nghệ được áp dụng có thể đơn giản từ việc tải tệp lên trang nội bộ của công ty đến phức tạp như Internet Vạn Vật (IOT), Học máy (Machine learning) hay phân tích Dữ liệu lớn (Big Data analysis)...
Số hóa và Chuyển đổi số khác nhau ở yếu tố con người và giá trị bền vững. Khác với Số hóa, Chuyển đổi số không đơn giản chỉ đòi hỏi doanh nghiệp áp dụng thật nhiều công nghệ tiên tiến vào quy trình vận hành.
Đầu tiên, bản thân quy trình làm việc và toàn bộ đội ngũ nhân lực từ bậc lãnh đạo đến các cấp nhân viên phải được "cải tạo" lại để trở nên linh hoạt hơn, thành thục về công nghệ hơn. Theo McKinsey, 4 trong 5 phẩm chất của những doanh nghiệp Chuyển đổi số thành công nằm ở yếu tố con người: chủ trương lãnh đạo, bồi dưỡng năng lực, động viên nhân viên, giao tiếp trong doanh nghiệp và cuối cùng mới là nâng cấp công nghệ [2].
Thứ hai, Chuyển đổi số là một nỗ lực cần được lên kế hoạch chi tiết và cần rất nhiều thời gian để thực hiện (3-5 năm). Không như Số hóa, Chuyển đổi số không thể hoàn thiện chỉ trong một dự án đơn lẻ [3]. Do vậy, có thể nói một lộ trình Chuyển đổi số sẽ bao gồm nhiều dự án Số hóa. Ngoài ra, tính bền vững của Chuyển đổi số còn thể hiện ở nhiều yếu tố khác như việc tích hợp các công nghệ với nhau và việc đáp ứng nhu cầu cũng như sự kỳ vọng của khách hàng.
Nếu coi Số hóa dữ liệu và Số hóa quy trình là bước thứ nhất và thứ hai. Chuyển đổi số sẽ là bước thứ ba trong công cuộc bứt phá của doanh nghiệp trong nền kinh tế 4.0.
So sánh Số hóa dữ liệu, Số hóa quy trình và Chuyển đổi số
4. Số hóa và Chuyển đổi số trong Chuỗi Cung Ứng
Dưới sự bùng nổ của xu hướng Internet Vạn Vật (Internet of things), 2.5 triệu tỷ byte dữ liệu đang được sinh ra mỗi ngày. Trong đó, những dữ liệu về lịch sử tra cứu, truy cập mạng, hay lịch sử mua hàng và thanh toán của người tiêu dùng là một trong những nguồn sản sinh lớn nhất của biển dữ liệu này. Theo diễn đàn kinh tế thế giới (WEF), tổng giá trị cơ hội từ những nguồn thông tin trên có thể lên đến 900 tỷ đô la [4].
Song song với cơ hội này là những áp lực không nhỏ cả về công nghệ lẫn nghiệp vụ lên các doanh nghiệp Logistics và Chuỗi Cung Ứng. Lượng dữ liệu lớn chưa từng có đang làm quá tải những nền tảng công nghệ đã dần lỗi thời. Thêm vào đó, nhu cầu ngày càng tăng của người tiêu dùng cũng đang đặt một gánh nặng khác về nghiệp vụ lên Chuỗi Cung Ứng. Khi mà một tuần không còn được coi là “nhanh", khách hàng muốn được giao hàng “ngay lập tức”.
Dưới áp lực của thị trường và sự cạnh tranh ngày càng khắc nghiệt ngày nay, không chỉ những doanh nghiệp “gạch vữa” truyền thống mà cả những đối thủ của họ là các nền tảng bán hàng trực tuyến đều đang cố gắng Chuyển đổi số để nâng cao tính cạnh tranh của mình [5]. Sự linh hoạt trong vận hành và những công nghệ tiên tiến có thể tạo ra những lợi thế chiến lược trước đối thủ. Từ đó, doanh nghiệp có thể rút ngắn thời gian sản phẩm đến tay khách hàng nhờ việc tối ưu hoá tuyến đường và kiểm soát đơn hàng trong thời gian thực.
Để thúc đẩy quá trình Chuyển đổi số, nhiều doanh nghiệp trong Chuỗi Cung Ứng đôi khi phải sử dụng các nền tảng rời rạc khác nhau để đạt được những lợi ích tức thì [6]. Ví dụ như doanh số trước mắt của doanh nghiệp - một chỉ số tương đối quan trọng, đặc biệt là đối với các doanh nghiệp trong ngành hàng tiêu dùng hay bán lẻ. Tuy nhiên, những nền tảng rời rạc sẽ tốn rất nhiều chi phí và thời gian để kết nối với nhau khi cần thiết. Việc di dời các nền tảng rời rạc thành một nền tảng mới khi vừa phải đảm bảo việc vận hành sẽ khiến doanh nghiệp rất dễ bị tụt hậu so với các đối thủ.
5. Giải quyết bài toán Chuyển đổi số cho Chuỗi Cung Ứng
Theo Accenture, Chuyển đổi số thành công đòi hỏi Chuỗi Cung Ứng phải trở nên linh hoạt hơn để có thể phát triển mạnh mẽ trong một môi trường đang dần có thời gian sản xuất ngắn hơn, tần suất cao hơn và có nhu cầu khó xác định hơn. Các lãnh đạo cần cải tạo quy trình doanh nghiệp để làm nghiệp vụ và quy trình vận hành của doanh nghiệp trở nên bớt cồng kềnh hơn, từ đó dễ thích ứng với các thay đổi về công nghệ cũng như các nguy cơ tiềm ẩn của thị trường có thể xảy ra. [7]
Các doanh nghiệp cũng sẽ cần một tầm nhìn vi mô trên toàn Chuỗi Cung Ứng. Những tiến bộ công nghệ như Internet Vạn Vật (IOT) sẽ mang lại cho các công ty và đối tác của mình khả năng giám sát Chuỗi Cung Ứng trong thời gian thực. Điều này sẽ cho phép các công ty đáp ứng tốt hơn với những thay đổi trong nhu cầu của người tiêu dùng, cho phép các nhà cung cấp và nhà phân phối cải thiện đáng kể hiệu quả Logistics và cho phép các nhà bán lẻ quản lý hàng tồn kho của mình hiệu quả hơn. [8]
Cuối cùng, doanh nghiệp còn cần một nền tảng có thể kết nối linh hoạt với các nền tảng khác cũng như đảm nhiệm được nhiều chức năng hỗ trợ quản trị Chuỗi Cung Ứng.
Abivin vRoute là một giải pháp tối ưu Logistics và quản trị Chuỗi Cung Ứng thỏa mãn cả ba cách giải quyết trên. Bên cạnh đó, doanh nghiệp còn được hỗ trợ triển khai và đào tạo trong nội bộ, giúp giảm chi phí và thời gian Chuyển đổi số đến mức thấp nhất.
Tạm kết
Chủ doanh nghiệp cần phải phân biệt rõ ràng hai định nghĩa Số hóa và Chuyển đổi số để có một tầm nhìn và quyết định chính xác nhất. Ngoài ra, việc Số hóa và Chuyển đổi số nói chung sẽ luôn là một hành trình đầy gian nan và đòi hỏi nhiều nỗ lực của toàn bộ doanh nghiệp. Tuy nhiên với Abivin vRoute, những nỗ lực của doanh nghiệp sẽ được hiện thực hoá một cách tiết kiệm và tối ưu nhất cả về thời gian và chi phí.